Trái tim không chỉ đơn thuần tạo ra nhịp đập mà từng phút từng giờ mang lại nhịp sống cho mỗi chúng ta. Ở các nước phát triển, bệnh tim là kẻ thù giết người số một. Ở Việt Nam, kinh tế ngày càng phát triển, dinh dưỡng ngày càng dư dã cùng với lối sống không hợp lý của đời sống công nghiệp hóa dẫn đến số người mắc bệnh tim mạch ngày càng tăng cao và đang trở thành một bệnh xã hội.

Tìm hiểu về mỡ máu cao (Rối loạn lipid máu)

Bệnh tim phổ biến và nguy kịch hàng đầu gây lo sợ cho mọi người là THIẾU MÁU CƠ TIM – NHỒI MÁU CƠ TIM mà cốt lõi là do MỠ MÁU CAO (Rối loạn Lipid máu) gây xơ vữa động mạch với các mảng xơ vữa, mảng mỡ làm nghẽn động mạch. Ngoài ra, mỡ máu cao – xơ vữa động mạch còn có thể dẫn đến cao huyết áp, suy tim, đột quỵ. Việc hiểu biết về MỠ MÁU CAO là hết sức quan trọng và giúp chúng ta tránh được những sự cố tim mạch đáng tiếc xảy ra.

(Hình minh họa: Nguồn internet)

1. Thuật ngữ:

Có nhiều thuật ngữ được dùng có ý nghĩa tương đương nhau: “Tăng Cholesterol máu”, “Tăng mỡ máu”, “Mỡ máu cao”, “Máu nhiễm mỡ”, “Rối loạn mỡ máu”, “Rối loạn Lipid máu”, “Rối loạn chuyển hóa Lipid” nhưng chính xác nhất vẫn là “Rối loạn Lipid máu”

2. Hai loại mỡ chính trong cơ thể:

Có hai loại mỡ có thể gây hại nếu nồng độ trong máu quá cao, đó là Cholesterol và Triglyceride.Cholesterol xấu gây ra bệnh lý tim mạch. Triglyceride không chỉ ảnh hưởng lên tim mạch mà có thể dẫn đến thấm mỡ trong gan (gan nhiễm mỡ), viêm tụy.

Triglyceride

Triglyceride trong máu tăng cao thường liên quan đến chế độ ăn quá nhiều năng lượng, đặc biệt từ đường, các thức ăn giàu tính bột (carbohydrates) và các loại nước uống năng lượng cao (nước ngọt, rượu, bia). Nồng độ Triglyceride quá cao chủ yếu là do béo phì, nên có thể điều trị bằng cách dùng chế độ ăn ít năng lượng Người ăn chay, tu hành có thể có Triglyceride trong máu cao là do ăn  nhiều các chất tinh bột, đường.

Cholesterol

Tăng Cholesterol trong máu là một vấn đề lớn hơn. Cholesterol là một loại mỡ trăng chủ yếu được tạo ra trong gan động vật, bao gồm cả gan người. Cholesterol ở người chủ yếu là từ các thức ăn được chế biến từ động vật (Do vậy mức cholesterol máu cao hiếm gặp ở người ăn chay). Hầu hết mọi người có thể tự làm giảm mức cholesterol bằng cách thay đổi chế độ ăn của mình.

Ngoài việc thay đổi chế độ ăn và tập thể dục, đối với những người có mỡ máu quá cao (hoặc tăng Cholesterol, hoặc tăng Triglyceride hoặc tăng cả hai), cần phải dùng thêm thuốc để điều trị. Tuy những thuốc này rất hiệu quả nhưng có một số tác dụng phụ cần phải có bác sĩ hướng dẫn điều trị.

3. Xét nghiệm mỡ máu thế nào là chuẩn mực?

Khi muốn lấy máu làm xét nghiệm mỡ trong máu, cần nhịn ăn ít nhất 12 giờ trước khi lấy máu. Để tiện lợi, có thể nhịn đói từ sau bữa ăn tối hôm trước (6 giờ tối) đến 6 giờ sáng hôm sau.

Bộ xét nghiệm mỡ máu bao gồm 4 thông số: Cholesterol toàn phần, LDL- Cholesterol, HDL-Cholesterol, Triglyceride.

4. Mỡ tốt và mỡ xấu:

LDL-C là một dạng Cholesterol kết hợp với LDL (LDL: Lipoprotein trọng lượng phân tử thấp) gây hại cho cơ thể. LDL-C vận chuyển cholesterol vào trong máu, thấm vào thành mạch máu. LDL-C có vai trò quan trọng trong quá trình hình mãng xơ mỡ động mạch.

HDL-C là một dạng Cholesterol kết hợp với HDL (HDL: Lipoprotein trọng lượng phân tử cao) có lợi cho cơ thể. HDL-C chống lại quá trình xơ mỡ động mạch bằng cách mang cholesterol dư thừa ứ đọng từ trong thành mạch máu trở về gan.

5. Mười nguyên tắc vàng để làm giảm mỡ cao trong máu:

1. Duy trì cân nặng lý tưởng
2. Tích cực tập thể dục đều đặn
3. Nhớ loại mỡ ra khỏi thịt
4. Nên bỏ thói quen dùng thức ăn nhanh
5. Tránh các thức ăn chiên rán nhiều mỡ
6. Tăng cường chế độ ăn nhiều chất xơ
7. Ưu tiên ăn cá ít nhất hai lần mỗi tuần
8. Lưu ý tránh ăn bánh kẹo giữa các bữa ăn
9. Uống nước nhiều hơn
10. Không hút thuốc

Thức ăn nên tránh: lòng đỏ trứng; Sữa nguyên chất và các sản phẩm từ sữa nguyên chất – bơ, kem, pho-mát, sữa chua, sữa đặc; Nội tạng động vật (Não, gan, paté, xúc xích, gan, thận, phổi, phèo); Hải sản (Tôm, mực ống, trứng cá, cá tẩm bột, cá hộp xốt dầu); Thịt mỡ - Thịt lợn muối xông khói, d8am bông, xúc xích, thịt hộp, thịt nhồi, paté thịt thịt băm viên; Gia cầm (Vịt, ngỗng, da gà, thịt gà nhồi); Các loại bánh (Bánh nướng, chả nướng bột lọc, bánh ngọt, bánh bao, bánh rán, bánh quy); Thức ăn nhanh (Gà rán, khoai tây chiên, cá rán, bánh bao, chả giò, hot-dogs, pizza, cơm chiên); dừa, đậu phụng chiên bơ.

(Hình minh họa: Nguồn internet)

Thức ăn thích hợp: Lòng trắng trứng; Sữa có hàm lượng mỡ thấp, sữa không kem và các sản phẩm làm từ sửa không kem – pho – mát gạn kem và pho-mát trắng, nước sữa (chất lỏng còn lại sau khi lấy bơ ra khỏi sữa), sữa chua không mỡ; Cá tươi, sò điệp, cá hộp (xốt nước), tôm hùm và cua; Thịt thỏ, thịt bê (không mỡ), thịt bò, cừu non và heo nạc (Cho những người ăn kiêng vừa phải); Thịt gà nạc không da, tốt nhất là gà nuôi trong môi trường tự nhiên; Bánh mì, bánh xốp, bánh mì khô, bánh quy nước (chỉ làm bằng bột mì và nước), các loại bánh làm ở nhà có thành phần thích hợp; Tất cả các loại trái cây, đặc biệt quả hồ đào, quả óc chó, các hạt giống (Cho những người ăn kiêng vừa phải); Gạo, mì ống, ngũ cốc, thạch, thảo mộc, gia vị, mì ống đóng hộp kiểu Y, bột nhão Vegemite, trà, cà phê, mật, mức, rượu (lượng ít); Mỡ không bão hòa - bơ thực vật, dầu thực vật – dầu ô-liu, dầu quả óc chó, dầu bắp, dầu đậu nành, dầu hướng dương, dầu cây rum, dầu hạt bông (Tất cả đều dành cho những người ăn kiêng vừa phải).

Bác sĩ Vũ Minh Đức

Phòng khám Đa khoa Quốc tế YERSIN

___________________________________________________________________________________

Quý khách vui lòng liên hệ số điện thoại 0933 668 827 hoặc email CS@khamonline.com để đặt hẹn và được tư vấn.